Informacje praktyczne

Koszty wyjazdu:

Zasadniczy koszt stanowią bilety lotnicze, bo na miejscu jest bardzo tanio. Przy dobrych wiatrach można nawet upolować lot z Polski za ok. 1500 zł. Dość powszechne są natomiast loty liniami Emirates, Quatar Airlines lub Aeroflot za ok. 1800 zł w 2 strony.

Do tego trzeba doliczyć koszt wizy - 236 zł (wizę turystyczną wydają na 6 miesięcy; w naszym przypadku wyrobienie trwało ok. tygodnia) i ewentualnych szczepień.

Noclegi, jeśli zależy nam na wersji oszczędnej można znaleźć za przeciętnie 7-15 zł za dobę od osoby.

Taksówki i riksze są również bardzo tanie. Zgodnie z taksometrem (którego oczywiście nikt nie używa) motoriksza nalicza opłatę 10 rupii za 1 km. Taksówka nocą na trasie ok. 25 km (między miastami) kosztowała nas 500 rupii.

Dla ułatwienia można przyjąć, że 1 rupia = 0,05 zł, czyli ok. 20 rupii to 1 zł, 100 rupii to 5 zł itd.

Orientacyjne ceny:

woda mineralna: 7-20 r

mango lassi: 40-80 r

chai: 5-20 r

naan bread: 20 r

samosa: 10 r

naleśnik: 90r

śniadanie na ciepło: 100 r

kurczak masala: 140 r

wegetariańskie thali: 140 r

przeciętne danie obiadowe wegetariańskie w restauracji: 90-200 r

piwo w restauracji: małe 60 r, duże 100 r

gumy do żucia: 5 r

herbatniki: 20 r

cola: 20 r

bilet autobusowy miejski: 20 r

bilet do kina: 20 r (stare zapyziałe kino) / 180 r (multipleks)

koszula lniana: 240 r

przyprawy: 1r za 1g

pranie: 10r za 1 rzecz

internet: 60 r za 1h

wstęp do Taj Mahal: 750 r

wstęp do innych zabytków: ok. 300 r

Noclegi:

Delhi:

Stanowczo w rejonie Pahar Ganj - Grand Market w okolicach dworca New Delhi - można śmiało jechać w ciemno, bo jest tam mnóstwo lepszych i gorszych hotelików.

My spaliśmy w Hostelu New King (rezerwacja na hostelworld.com) za 400 r za noc w pokoju 2-osobowym z łazienką. Standard nie powala, ale jest ciepła woda, wi-fi i dobra lokalizacja. Generalnie polecamy, szczególnie z uwagi na cenę. Warto skorzystać z proponowanego serwisu odbioru z lotniska, żeby uniknąć nieuczciwych taksówkarzy. Trasa z lotniska powinna kosztować do 500 r.

Hostel New King

15/16 ram dwara road

main bazar ,pahar ganj-55

New Delhi

India

Jaipur:

Nasz hostel to:

Vinayak Guesthouse

Plot no. 4 , Kabir Marg

Banipark

Jaipur

India

600 r za noc w pokoju 2-osobowym z łazienką.

Polecamy! Również dostępny na hostelworld. Zaraz obok niego drugi, trochę większy. Oba utrzymane w fajnym klimacie, czyste, a na dachu mają przyjemne knajpki. W razie braku miejsc, dookoła znajdziecie dużo innych tego typu noclegów. (hostel oddalony jakieś 5-10 minut na piechotę od stacji kolejowej)

Varanasi:

Zatrzymaliśmy się w Sagar Guest House i polecamy to samo. 300 r za noc. Bardzo pomocna obsługa. Droga do ghatów to ok. 15 min na piechotę.

Sagar Guest House

D 52/34 J-1 Luxmi Kund

Luxa

Varanasi

India

Bombaj:

Nie znaleźliśmy w internecie za bardzo tanich noclegów, ale dostaliśmy namiar na hostel w samym centrum (3 min od India Gate, praktycznie przy Colaba Street) za 570 r za pokój 2-osobowy z łazienką na korytarzu. Hostel prowadzi Armia Zbawienia i miejsce nie jest szczególnie przyjemne, ale z uwagi na lokalizację warto się przemęczyć (uwaga-tylko zimna woda!). Za to organizują wypady na plan do Bollywood.

Red Shield Guest House

30 Merewether Road,

Electric House, Colaba,

Fort, Mumbai 400 039

Tel. No. 2841824 Fax: 2824613

E-mail : red_shield@vsnl.net

Goa:

Palolem Beach - koniecznie! Domków jest mnóstwo, w lepszym i gorszym standardzie. My byliśmy w The Place Sea View (700 r za domek) i uważamy, że to był świetny wybór!

Poruszanie się po kraju:

Zdecydowanie pociągi! Klasa sleeper - najtańsza, przetestowana przez nas i bardzo polecana, szczególnie na nocne trasy. Można się wyspać. Warunki niewiele gorsze niż w naszych pociągach. Nie mieliśmy też żadnych nieprzyjemności. Wręcz przeciwnie - pasażerowie bardzo o nas dbali i byli życzliwi.

Bilety jak na długość tras są bardzo tanie (np. całonocny pociąg 15 zł). Trzeba jednak zadbać o bilety z wyprzedzeniem. Można kupić przez internet na http://www.irctc.co.in/ , ale aby się zarejestrować należy wysłać do nich maila, bo potrzebny jest indyjski nr komórki. Odsyłają nam specjalny kod, za pomocą którego można się zalogować. Niestety my mieliśmy problem z płatnością polską kartą kredytową, więc ostatecznie i tak musieliśmy kupić bilety na miejscu. W tym celu najlepiej udać się na dworzec w New Delhi. Na pierwszym piętrze funkcjonuje specjalne biuro dla turystów, gdzie można kupić bilety od razu na parę dni. (Trzeba pamiętać o tym, aby to zrobić z wyprzedzeniem, bo potem może nie być miejsc, a wszystkie bilety są numerowane. Całe szczęście jest specjalna pula dla turystów i czasem udaje się złapać coś z tej puli na ostatnią chwilę). Wygodniej jest, jeśli wcześniej przez internet wyszukamy sobie połączenia, które nas interesują. W biurze trzeba wypełnić specjalne druki ze wskazaniem pociągów, które chcemy obstawić. To na pewno przyspieszy cały proces. Chociaż i tak trzeba się nastawić na to, że będziemy musieli odczekać swoje w długiej kolejce.

Po Indiach kursują też autokary w wersji sleeper, ale z nich nie korzystaliśmy. Są na pewno nieco mniej komfortowe, bo stan dróg w Indiach pozostawia wiele do życzenia.

Polecamy korzystanie ze wszelkiego rodzaju riksz, motoriksz i taksówek. Są bardzo tanie i wszędzie można je złapać. Podróź w rikszy jest dodatkowo ciekawym przeżyciem i całkiem wygodnym sposobem na zwiedzanie. Trzeba jednak za każdym razem ustalić cenę na wstępie i mocno ją stargować.

Na Goa warto wypożyczyć skuter. (W innych miejscach nie odważylibyśmy się z uwagi na szalony ruch drogowy.) Podobno prawo wymaga posiadania międzynarodowego prawa jazdy (można wyrobić w ciągu 3 dni w urzędzie gminy za ok. 30 zł), ale nas nikt nie legitymował. Koszt skuterka to 300 r za dzień. 

Ubiór:

Trzeba pamiętać o tym, że w zależności od regionu pogoda w Indiach bardzo się różni. Podczas naszego pobytu w Delhi za dnia było kilkanaście-20 stopni, ale w nocy już ok. 10. Za to na południu - w Bombaju i na Goa temperatura nie schodziła poniżej 30 stopni. W każdym wypadku dobrze mieć na uwadze, że ubiór w Indiach jest nieco inny niż europejski. Nie widzieliśmy żadnych kobiet (nawet turystek), które chodziłyby w krótkich szortach, czy mini spódniczkach. Dlatego dobrze wziąć ze sobą długą spódnicę lub przewiewne spodnie, albo po prostu kupić je na miejscu. Wybór ogromny, a ceny niskie.

Co warto zabrać:

- pełne buty - nawet na porę gorącą (na ulicach w niektórych miastach był taki brud, że nie odważyliśmy się chodzić w sandałach)

- płyn antybakteryjny do mycia rąk (czasem w restauracjach, czy barach nie ma łazienek)

- śpiwory i moskitierę (szczególnie przydatna jest moskitiera z dnem - można się poczuć dużo przyjemniej, niż kiedy się śpi na niezmienianej nigdy pościeli)

- przewodnik z mapami (zdobycie mapki miasta nie było tak łatwe jak w Ameryce Płd, gdzie każdy hostel dysponował czymś takim)

- korki do uszu (hałas niemiłosierny!)

Na co uważać:

Na naciągaczy. Szczególnie aktywni są w Delhi - próbują wmówić np., że biuro turystyczne na dworcu kolejowym jest nieczynne, albo wskazują drogę do jakiegoś prywatnego biura, gdzie sami sprzedają bilety i wycieczki. Nie wolno im ufać. Podobnie z taksówkarzami. Zawsze będą próbowali zawieźć Cię w miejsce, z którego czerpią jakieś profity, a nie do hostelu, który się upatrzyło wcześniej. Trzeba być bardzo stanowczym i przebiegłym, żeby nie dać się wyrolować.

Z jedzeniem nie mieliśmy problemów. Obyło się bez kłopotów żołądkowych. Na wszelki wypadek piliśmy jednak codziennie Coca Colę i płukaliśmy zęby wodą mineralną.

Trzeba uważać na silne słońce. My mimo filtrów trochę się poparzyliśmy. Bardzo pomocne są wtedy wyroby z aloesu dostępne w każdym sklepie.

Nie zapuszczać się w podejrzane miejsca o podejrzanych porach - czyli jak wszędzie.

Podobno trzeba uważać na złodziei, ale my nie mieliśmy żadnych przykrych doświadczeń.

Gdzie warto się zatrzymać i jak długo:

Delhi - ok. 3 dni

Jaipur - ok. 2 dni

Varanasi - ok. 2 dni

Agra - 1 dzień

Bombaj - ok. 3 dni

Goa - ile chcecie (warto choćby na 2 dni, żeby odpocząć pod palmami, ale sądzimy, że i przez 2 tygodnie nie można się nudzić - wbrew pozorom Goa jest spore, ma wiele plaż i sporo zabytków, a do tego dochodzą sporty wodne, masaże, kursy gotowania, joga itd.; są i tacy co mieszkają tam chyba od lat 60 ;) ) 

Bankomaty:

Są we wszystkich miastach, w których byliśmy, a na Goa w większych miejscowościach. Wypłacaliśmy bez problemu.

Internet:

Kafejki internetowe wszędzie, w hostelach często wi-fi.

Języki:

angielski bez problemu wystarczy

Ostatnie cieple dni

Na Goa od poczatku mielismy farta. Z miejsca trafilismy na najpiekniejsza plaze w okolicy, a taksowkarz wysadzil nas pod osrodkiem z domkami jak z bajki. Od razu zadomowilismy sie w jednym z nich z widokiem na plaze. A do plazy jakies... 3 metry. ;) Miejsce jest przepiekne, bo wzdluz calej plazy gesto rosna palmy, a piasek jest jasny i drobny. Przy plazy sa tylko male domki z klimatycznymi knajpkami, zadnych duzych hoteli. Za te luksusy placimy 30 zl dziennie (za domek) i ok. 10 zl za obiad z piwkiem na samej plazy. Zyc nie umierac. :)

Jednego dnia wzielismy skuter, zeby rozejrzec sie po okolicy. Pobliskie plaze tez sa ladne, ale nie umywaja sie do naszej. Wycieczka wglab ladu obfitowala w ladne widoki. Jako ze teren jest pagorkowaty, co chwila wylanialy sie nowe kadry. 

Na koniec pare fotek. Dzis zegnamy sie z Goa, bo jutro juz powrot do Delhi i dalej do domu.

Zaobserwowane

1. W Indiach panują zupełnie inne maniery niż w Polsce. Za normalne uważa się np. plucie na ulicy, czemu tutejsi mężczyźni oddają się z upodobaniem, często także podczas jazdy rikszą, czy samochodem. W niektórych miejscach stoją nawet specjalne znaki zakazujące plucia. Inny problem stanowi toaleta. Pisaliśmy już o zwyczaju sikania na ulicy. Z kolei podczas podróży pociągiem pasażerowie mimo woli oglądają rzędy gołych pup, bowiem ludzie załatwiają swoje potrzeby przy torach.

2. Niestety Indie są okropnie zasmiecone. Ludzie po prostu porzucają śmieci tam gdzie stoją. Dlatego też spacer po ulicy wymaga sporych umiejętności lawirowania między wszelkiego rodzaju odpadami, a także zwierzęcymi odchodami. Co ciekawe, Hindusi niemal codziennie zamiataja ulicę przed swoim domem, ale już po godzinie nie widać efektów tego zabiegu.

3. Co do higieny, to trzeba przyznać, że miejscowi bardzo o nią dbaja. Jednak panujący dookoła brud i kurz sprawiają, że nawet czysta koszula po chwili staje się szara i przybrudzona. (Wiemy to z własnego doświadczenia.)

4. Ruch drogowy w Indiach to istne szaleństwo. Doprawdy nie wiemy jakim cudem te miliony pojazdów codziennie unikają wypadków. Nie chodzi nawet o nie trzymanie się swoich pasów, ani jazdę na czerwonym świetle, czy nawet lewostronny ruch - tu po prostu każdy wciska się wszędzie, zupełnie jak chce i to tak, że właściwie ociera się o inne pojazdy. A żeby to ogłosić, używa klaksonu, co sprowadza się do tego, że w zasadzie może nie przestawac trabic. Niesamowite! Niestety efektem takiego szalonego ruchu drogowego jest smog i straszne zanieczyszczenie. Pobyt w Indiach na pewno nie jest korzystny dla pluc.

5. Jedzenie - pysznosci! Przyprawy, których używa się tutaj sprawiają, że jedzenie jest jedną z przyjemniejszych części dnia. Sprobowalismy masy potraw, głównie wegetarianskich, bo mięso jest tu dość twarde i lykowate. Jeszcze nigdy nie trafiliśmy na coś niedobrego, bez względu na to, czy jedliśmy w dworcowej garkuchni, na ulicy, czy w restauracji na plaży. Tylko rzecz jasna czasem dania były do bólu pikantne (właściwie zawsze, gdy nie był to bar dla turystów). Przeważnie danie podawane jest w gęstym sosie, do tego jakiś miejscowy chleb w formie naleśnika (nasz ulubiony to naan bread). Na przekaske idealne są samosy - pierozki smażone w głębokim tłuszczu z warzywnym nadzieniem. Wszystkie napoje - czy to kawa, czy herbata są niezwykle słodkie, podobnie jak desery. Za to można do woli zajadac się owocami i popijac owocowe soki i shake'i, szczegolnie na bazie lassi - tutejszego jogurtu.

Teraz, po dwóch tygodniach indyjskiego jedzenia stwierdzamy jednak, że wszystkie potrawy bazują na podobnym zestawie przypraw, co daje im podobny smak i na dłuższą metę może się znudzić.

6. Indie nie są krajem jednolitym pod względem religijnym. Tradycyjnie kojarzą się z hinduizmem, ale silną grupą religijną są też muzułmanie (między tymi grupami wybuchają zresztą co jakiś czas konflikty). Można też spotkać buddystow i chrześcijan. Np. na Goa, które było kolonią portugalska, przeważają katolicy i napotkać można piękne kolonialne kościoły.

7. W hinduiźmie większość bogów ma pochodzenie półzwierzęce np. występuje bóg małpa, czy słoń. Wydaje nam się, że stąd może wynikać dość szczególny stosunek Hindusów do zwierząt. Zwierzęta są dosłownie wszędzie. Na ulicach spotkamy bardzo dużo psów. Nikt ich tu nie przegania. Ludzie raczej otaczają je opieką, oczywiscie na miarę ich możliwości.

8. Bardzo pomocne w Indiach jest to, że prawie każdy włada tu choćby w podstawowym stopniu angielskim. W turystycznych miejscach zaobserwowaliśmy nawet, że sporo osób znało hiszpański, francuski, czy nawet podstawy chińskiego. Po polsku sprzedawcy zazwyczaj potrafili rzucić parę zwrotów.

9. W Indiach w każdym miejscu pracuje mnóstwo osób, które u nas w Polsce uznano by za zbędne. Do tej pory nie wiemy po co w delhijskich taksówkach druga osoba oprócz kierowcy. W sklepach zdarza się takie zagęszczenie sprzedawców, że każdy może właściwie odpowiadać za jeden regał. Chyba taki to już sposób na radzenie sobie z bezrobociem.

10. Nie doświadczylismy za bardzo aby w Indiach piło się alkohol. Oczywiście mają tu swoje piwo Kingfisher i inne trunki, ale w wielu lokalach nie ma ich w ogóle w karcie. Dopiero na Goa, gdzie przebywa wielu turystów alkohol w barach stał się powszechny.

11. Luty to najbardziej popularny w Indiach miesiąc ślubny. Dzięki temu mieliśmy okazję napotkać kilka orszakow weselnych, które stanowią barwne (i głośne!) widowisko. Pan młody zasiada niczym książę na koniu, w dorozce, czy nawet na słoniu. Przed nim zaś podąża tlum ludzi - najpierw chłopcy trzymający latarnie, potem orkiestra i bawiący się do muzyki goście. Na samym weselu nie byliśmy, ale spotkani w hostelu Anglicy powiedzieli nam, na podstawie ślubu ich znajomego, że cała ceremonia trwa 3 dni. W związku z tym w sali weselnej leżą maty i każdy w dowolnym czasie może się zdrzemnac. Podobno prowadzi to do zabawnych sytuacji, w których część gosci np. zaczyna chrapac w środku obrzędu. Z tego co mowili atmosfera jest bardzo swobodna, a goście z zagranicy otaczani są szczególną opieką.

12. Stosunek Hindusów do cudzoziemców jest w ogóle bardzo życzliwy. Powiedzielibyśmy nawet, że trochę zbyt nabożny. Czasem czuliśmy się jak gwiazdy Hollywood, gdy przebiegał do nas ktoś tylko po to, by uścisnąć rękę, czy zrobić sobie z nami zdjęcie. Często byliśmy też przyjaźnie zagadywani przez miejscowych i chętnie przychodzili nam z pomocą, nawet gdy ich o to nie prosiliśmy. Nic z tego, o czym czytaliśmy przed wyjazdem odnośnie złego, czy napastliwego traktowania kobiet się nie sprawdziło. Powiedzielibyśmy wręcz, że czuliśmy się całkowicie bezpiecznie.

13. W Indiach wszędzie dostrzega się liczebną przewagę mężczyzn. To oni wciąż wykonują większość zawodów i z nimi głównie ma się do czynienia w trakcie pobytu. Nie zmienia to jednak faktu, że na ulicy wzrok przyciągają kobiety, które wyróżniają się pięknymi kolorowymi sari i licznymi blyskotkami. Nie spotkaliśmy chyba w Indiach kobiety, która nie miała by na sobie biżuterii. Noszą ich ogromne ilości, głównie kolczyki i bransoletki. Nawet przy najprostszych czynnościach wyglądają, jakby gotowe były akurat na jakieś eleganckie przyjęcie. To sprawialo, że czuliśmy się tym bardziej zawstydzeni, gdy stawalismy z nimi do zdjęć w naszych znoszonych, podróżnych ciuchach z niedbalymi fryzurami i oszczędną biżuterią. A musicie wiedzieć, że mężczyźni noszą tu więcej pierścionków niż niejedna kobieta w Polsce!

14. Ze zdumieniem przyjęliśmy fakt, że, jak nam powiedział jeden Hindus, sportem narodowym w Indiach jest hokej. Domyślamy się, że chodzi o ten na trawie. Popularny jest też krykiet. No i to chyba tyle. Prawdę mówiąc nie jesteśmy w stanie przypomnieć sobie jakiegoś słynnego indyjskiego sportowca. Nie zauważyliśmy też, żeby uprawiano tu jakieś sporty. Sporadycznie występują boiska, czy kluby sportowe. Co innego joga. (Nie próbowaliśmy.)

15. Spróbujcie sobie wyobrazić najbardziej ubogą chatke, a w tej chatce najbardziej ubogiego Hindusa. To teraz dodajcie do tego smartphone'a. Jest to zadziwiające, ale prawie każdy w Indiach ma komórkę, z której namiętnie korzysta. (Nawet bezdomni!) Młodzież przeważnie posługuje się smartphonem. Wywołuje to groteskowy efekt kiedy np. ktoś gotuje obiad na ogniu w miedzianym naczyniu, które nie zmieniło swojego ksztaltu od setek lat, siedzi na gołym chodniku, nie ma nawet butów, ale w najlepsze gawędzi przez telefon komórkowy. Taka to w Indiach nowoczesność.

16. Nie można pisać o Indiach i nie wspomnieć o pociągach. To bowiem najlepszy i najbardziej oblegany środek transportu w tym kraju. Każdy pociąg ma wagony w 1 i 2 klasie, klimatyzowane lub nie, sypialne i siedzące. Naszą ulubioną była klasa druga sleeper (kuszetka), jako najtańsza i najwygodniejsza, w dodatku gwarantująca, w zależności od tego czy przypadły nam bilety z puli dla turystow czy nie, nowe znajomości z miejscowymi lub backpackerami. Oba warianty mile widziane. W pociągu co chwilę ktoś chodzi i sprzedaje herbatę, kawę, przekąski. Nie słyszeliśmy o żadnych kradzieżach, czy innych nieprzyjemnościach. W pociągach miejskich w Bombaju był też specjalny wagon tylko dla pań i (o zgrozo-cały zapchany!) wagon dla inwalidów.

17. Jesli chodzi o uzywki, to w Indiach popularne sa papierosy. Na poczatku nie wiedzielismy dlaczego w tylu miejscach sprzedaje sie zwykle zielone liscie. W koncu zauwazylismy, ze sluza one po prostu za bibulki, w ktore przy pomocy nitki zawija sie tyton. Mozna powiedziec takie ekologiczne papierosy :). Jesli ktos jest tym zainteresowany bez trudu dostanie tez haszysz, np. w postaci ciesteczek, ktore mozna bylo nabyc chocby w hostelu w Varanasi.

Nad Gangesem

Parę słow należy się Varanasi, w którym spędziliśmy dwa dni przed wylotem do Bombaju. Miasto jest niezwykłe i często mówi się o nim jako o sercu Indii. Wszystko dlatego, że miejscowość położona jest nad Gangesem - świętą rzeką hinduizmu i stanowi jeden z najważniejszych ośrodków religijnych w Indiach. W mieście funkcjonuje ponad 200 świątyń, niektóre z nich bardzo stare. Każda ze świątyń poświęcona jest jednemu z bóstw. Najwięcej z nich zbudowana jest chyba dla Siwy - stwórcy świata, który zasiada na tronie w postaci krowy (stąd świętość tych zwierząt), a za naszyjnik ma kobrę (kolejne święte zwierzę - ludzi zmarłych od ugryzienia kobry, podobnie jak dzieci, ciężarnych i sadhu (ascetow) nie spala się, gdyż uważa się ich za czystych). Atmosfera takiej świątyni bywa niezwykła, szczególnie gdy mamy do czynienia z na prawdę starą architekturą i posągami. Panuje półmrok, mnisi śpiewają mantry, dookoła pełno świeżych kwiatów ułożonych w specjalne naszyjniki. Co ciekawe, opiekun świątyni jednocześnie w niej mieszka, więc można też często zaobserwować kuchnię lub wiszące pranie.

Centralnym miejscem w Varanasi są jednak ghaty, czyli kamienne stopnie schodzące do wody na całej linii brzegowej Gangesu. To tam Hindusi dokonują ceremonialnych kąpieli, ale tam też załatwiają poranną toaletę - szorują się mydłem, myją zęby, robią pranie. Do tych samych wód Gangesu wpływają przynajmniej częściowo ścieki z pobliskich domów. Wreszcie wody Gangesu są miejscem pochówku tysięcy zmarłych, których poddaje się kremacji w tutejszych ghatach i wsypuje sie do rzeki. Hindusi wierzą, że pochówek w Gangesie pozwala wyrwać się duszy z kręgu reinkarnacji. Stąd do Varanasi ciągną tłumy wiernych. Niezwykle zaskakujące było dla nas zderzenie świętości tego miejsca z typowymi przywarami indyjskiej rzeczywistości. Obok sakralnych obrzędów i pogrzebów, ludzie zażywają kąpieli, wszędzie włóczą się psy i krowy, pozostawiając po sobie gdzie popadnie niemiłe niespodzianki. Zresztą także mężczyźni załatwiają swoje potrzeby na ulicy i w ghatach. Po prostu podchodzą do ściany budynku, odwracają się plecami do przechodniów i tyle. Żadnego skrępowania, ani zgorszenia. Całkowity surrealizm sytuacji ujawnia się, gdy uświadamiamy sobie, że w ogniskach, które płoną na ghatach i wokół których można swobodnie spacerować, palą się ludzkie ciała. Tak zwyczajne, bez żadnej osłony. W tym celu sprowadza się do Varanasi specjalne drewno, które sprawia, że wokół nie unosi się zapach palonego ciała, a jedynie zapach drewna. Przy ogniskach stoją bliscy zmarłego, których można poznać po ogolonych głowach i białym stroju. Nie mogliśmy pojąć jak te święte obrzędy mogą się odbywać w takich polowych warunkach, wśród śmieci i krowich odchodów, przy tłumie gapiów. Europejczyk zupełnie nie wie jak się zachować w takim miejscu. Nie czuje sie żadnego sacrum, wszystko dzieje się właściwie na ulicy. Jednocześnie zauważyliśmy, że Hindusi mają niezwykłą zdolność wyłączenia się od otaczającego gwaru i skupienia na modlitwie. Wtedy praktycznie nie dostrzegają tego, co się wokół nich dzieje.

Jak więc widzicie Varanasi nie jest zwykłym miastem. Kolejną zagadkę stanowi fakt, że zanieczyszczane na rozmaite sposoby wody Gangesu (oprócz wspomnianych należy mieć jeszcze na uwadze kąpiące się było i zatapianie zwłok tych, ktorych spalić nie wolno) nie wywołały jeszcze jakiejś potężnej epidemii. Okazuje się, że wody te mają niezwykłą zdolność samooczyszczania. Żyją w niej jakies mikroorganizmy, które zwalczają niebezpieczne dla człowieka bakterie. Czytaliśmy też, że u źródeł rzeki znajdują się złoża srebra, które ma właściwości bakteriobójcze.

Zwiedzanie Varanasi zaczęliśmy od rejsu łodzią. Można wtedy najlepiej przyjrzeć się obrzędom odprawianym na brzegu rzeki i licznym pałacom maharadży, które wzniesiono wzdłuż ghatow. Nikt ich nie odnawia. W większości porosly chwastami i chyba zamieszkali je miejscowi ludzie. Wieczorami na ghatach odbywa się też codzienna ceremonia, która staje się barwnym widowiskiem dla wszystkich turystów. W Varanasi zaskoczył nas uniwersytet, który jest podobno największy w Indiach. Wchodząc na kampus człowiek czuje sie jak w innym świecie. Cisza, spokój, zieleń, piekne kolonialne budynki. 

Pobyt w Varanasi na pewno zapadnie nam w pamięci. Być może była to dla nas jak do tej pory najdalsza mentalnie i kulturowo podróż z Polski.